Bartolomejska noć ili o šovinizmu

 

 

Bartolomejska noć u svjetskim okvirima danas simbolizuje zatamljenje uma. Desila se 24. avgusta 1572. godine uoči dana sv. Bartolomeja ( http://hr.wikipedia.org/wiki/Bartolomejska_no%C4%87 ). Majka tadašnjeg katoličkog kralja Karla IX od Francuske (Charles IX de France), koja je praktično držala uzde u rukama tokom cijele njegove "vladavine" ( http://hr.wikipedia.org/wiki/Katarina_de'_Medici ) Italijanka Katarina od Medičija (Caterina Maria Romula di Lorenzo de’ Medici) organizovala je pokolj najistaknutijih francuskih protestanata u to vrijeme, tzv. hugenota, u jednoj noći. Pariški masakr proširio se u narednim mjesecima na teritoriju cijele Francuske imavši za posljedicu pokolj oko sedamdeset hiljada (70 000) protestanata.  

 

 

[IMG]http://img12.imageshack.us/img12/6122/katarinamedici.jpg[/IMG]
Caterina Maria Romula di Lorenzo de’ Medici

 

 

No, kako je Bartolomejska noć povezana sa, i u prošlosti i danas, veoma aktuelnim šovinizmom?

Šovinizam se pojmovno definiše kao, naravno slijepo i neutemeljeno, uvjerenje u nadmoćnost vlastite grupe ili naroda nad drugom grupom ili narodom ( http://hr.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ovinizam ). Iako se šovinizam najčešće veže uz agresivno i/ili nasilno ispoljen nacionalizam, taj je pojam zapravo savremeniji derivat (s obzirom da su se nacionalne države na tlu zapadne Evrope zaokružile tek u XIX vijeku) odavno u istoriji prisutne agresivno i nasilno ispoljene međureligijske netrpeljivosti i mržnje. Šovinizam je ime dobio po legendarnoj, ali, sve su prilike, vjerovatno izmišljenoj osobi Nicolasu Chauvinu. Chauvin je navodno odano slijedio Napoleona Bonapartu pripadajući njegovoj Velikoj armiji i Prvoj armiji Francuske Republike ( http://en.wikipedia.org/wiki/Nicolas_Chauvin ). Navodno je zaslužan za mnoge nadljudske podvige u Napoleonskim ratovima, a pokretala ga je velika mržnja prema svim protivničkim vojskama. Svakako, i prema svakom pojedinačnom čovjeku u tim protivničkim vojskama.

 

 

[IMG]http://img207.imageshack.us/img207/1517/nicolaschauvin.jpg[/IMG]
Umjetnički prikaz portreta vjerovatno izmišljenog Nicolasa Chauvina

 

 

Interesantno je i da u slučaju Bartolomejske noći i u slučaju Napoleonskih ratova, odnosno u trenutku pojmovnog definisanja šovinizma, postoji jedna sličnost. Jedna veoma, veoma bitna sličnost. To da je upravo sličnost grupa ljudi koji su bili koljači i poklani (Bartolomejska noć) i grupa ljudi koji su bili u protivničkim vojskama (Napoleonovi ratovi) proizvela toliko krvi i brutalnosti. Samo 43 godine prije Bartolomejske noći, odnosno naloga da se hugenoti pokolju, katolici i protestanti u Francuskoj pripadali su istoj religiji – katoličkoj (  http://hr.wikipedia.org/wiki/Protestantizam ). Napoleonova vojska, s druge strane, čiji su pripadnici bili i katolici i protestanti ratovala je tada, ali u ime savremenijeg derivata religijske netrpeljivosti i mržnje – nacionalizma i nacionalnog ponosa, sa protivničkim vojskama u kojima su se, u velikoj većini slučajeva, također borili katolici i protestanti.

 

Zašto, onda, iza nas, ljudi, u istorijskom, civilizacijskom kontekstu uvijek ostane najkrvavije kada za objekat mržnje izaberemo grupu ljudi koja nam je, prema svim svojstvima osim jedne (kao po pravilu), najbliža?

Da odgovor dijelom ne leži u uznapredovanom definisanju ksenofobije ( http://hr.wikipedia.org/wiki/Ksenofobija )? Ksenofobija, koja se u najširem definiše kao strah od i mržnja prema ljudima koji su drugačiji od nositelja mržnje, mogla bi, nekim čudnim putevima lične i kolektivne patologije, biti pojačana do ključanja upravo u situaciji kada se taj objekat mržnje od mrzitelja razlikuje po samo jednoj, ama baš jednoj jedinoj identitetskoj značajci u strukturi identiteta i mrzitelja i omraženog.

 

 

[IMG]http://img193.imageshack.us/img193/6972/ksenofob.jpg[/IMG]

 

 

Prepoznajemo li ljude koji odgovaraju gornjem inventivnom grafičkom prikazu? Da li mi spadamo u te ljude?

Ovaj grafički prikaz, meni nepoznatog autora (ili nisam dovoljno istražila) zapravo je sukus današnjeg ksenofobičnog osamljivanja. Da, osamljivanja u vlastitoj mržnji koja iznutra mora da izjeda. Naravno, to je ksenofobično osamljivanje, ta je izjedajuća mržnja najviše prisutna u našem putovanju kroz virtualni svijet Interneta gdje ime nije lično, gdje odgovornost, napose, nije lična jer se iza tog internetskog nadimka mogao skriti ama baš svako sa ama baš svakog meridijana svijeta.

 

 

[IMG]http://img593.imageshack.us/img593/5057/hatespeechisnotfreespee.jpg[/IMG]
Transparet poručuje: Govor mržnje NIJE sloboda govora!

 

 

No, zašto je to ksenofobično osamljivanje? Zar ljudi skloni mržnji ne teže okupljanju u čopor kako bi bili glasniji, jači, a, samim time, zbog brojčanosti i zaštićeniji? Svakako. No, to je samo prva ili treća ili peta faza. U nekoj 11 fazi ksenofobična grupa počeće se raspadati, to je osnovna psihološka datost, zato što će članovi takve grupe i međusobno, prije ili kasnije, početi primjećivati razlike koje će im smetati. Počeće primjećivati i osuđivati nijanse međusobnih razlika u mišljenjima, kojih uvijek ima; nijanse u navikama; osobinama; djelovanjima…

I kao što je, na početku veoma kohezivna, ksenofobična grupa osuđena na raspadanje i samouništenje, tako i ovaj svijet ljudi (a znamo da biljke i životinje već odavno trpe posljedice genocida kojeg čovjek provodi nad njima) ima tu ultimativnu, epohalnu šansu. Ispravka, za neke je to, očigledno, šansa. Za mene je, eto, propast, moja ljudska braćo i sestre.

 

 

[IMG]http://img443.imageshack.us/img443/9199/saganizreka.jpg[/IMG]
Stari pozivi u vezi s rasnim, seksualnim, religijskim šovinizmom i bješnjenje nacionalističkog zanosa počeli su da ne funkcionišu.

U razvoju je nova svijest koja vidi Zemlju kao jedan organizam i prepoznaje rat tog organizma sa samim sobom kao prokletstvo.

Carl Sagan